Betonarme Yapı İmalatları

Terazi Mühendislik, inşaat ve taahhüt işleri kapsamında her türlü betonarme yapı işlerini, talep edilen standartlarda kalıp, demir ve beton ekibiyle tamamlamaktadır.

• Betonarme Nedir ve Nasıl Çalışır?
• Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
• Betonarme Neden Tercih Edilir?
• Betonarme Bina Ömrü Kaç Yıldır ve Neye Göre Değişiklik Gösterir?
• Betonarme Yapı Sistemlerinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
• Betonarme Yapılarda Gözlenen Genel Hasar Türleri ve Nedenleri Nelerdir?
• Betonarme Yapı Sistemi Yapılırken İzlenen Yollar Nelerdir?

Betonarme Nedir ve Nasıl Çalışır?

Betonarme, klasik beton karışımı ve inşaat çeliğinin birleştirilmesiyle oluşan dayanıklı bir yapı malzemesidir. Bu sistem birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de en çok kullanılan taşıyıcı sistem olarak bilinir. Betonarme yapıların tasarımı ve imalatı için uyulması gereken standartlar deprem yönetmeliğinde açıkça belirtilmiştir.

Betonarme karışımındaki beton basınç gerilmelerini karşılarken, inşaat çeliği çekme gerilmelerini karşılar. Birbirlerinin eksik yönlerini kapatan bu iki eleman betonarme yapılarda kuvvetli bir bütünlük oluşturur. Yol, köprü, baraj gibi yüksek güvenlik gerektiren alanlarda rahatlıkla kullanılır.

Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?

Betonarme çok yönlü bir yapı elemanıdır, başlıca avantajlarına değinecek olursak;

• Basınç dayanımı ve çekme dayanımı yüksektir.
• Betonarme yapı yatay deplasmanı küçük ve rijit bir sistemdir.
• Yangına karşı dayanımı yüksektir.
• Kalıp ile istenilen şekilde hazırlanabilir. (Yönetmelik standartları içerisinde)
• Kum çakıl su gibi betonarme malzemeleri kolay temin edilebildiği için her bölgede ulaşılabilir imkanı sağlar.
• Doğru malzemelerle ve doğru tekniklerle imal edildiği taktirde uzun ömürlüdür.
• Bakım maliyeti düşüktür.

Her yapı elemanında olduğu gibi betonarmenin de dezavantajlı olduğu durumlar vardır;

• Doğru oranda inşaat çeliği kullanılmazsa çekme dayanımı düşük kalır.
• Doğru imalat yapılmadığı taktirde betonarme yapı elemanlarının ağırlığı güvenlik riski oluşturur.
• İzolasyon zafiyetleri betonarmenin su yutmasına ve içerisindeki inşaat çeliğinin zamanla paslanarak çürümesine yol açar bu durumda betonarme görevini yerine getiremez.
• Betonarme ilk oluşturulduğunda priz alma süreci boyunca uygun kürleme yöntemi yapılmadığı taktirde hedeflenen mukavemeti alamaz ve çatlaklar veya çökmeler oluşabilir.

Betonarme Neden Tercih Edilir?

Yapı tercihleri her ülkeye her konuma göre değişkenlik gösterir, bu konuda yapının kullanım amacı ön plana çıkar ve bu doğrultuda doğru yapı tercihi yapmak oldukça önemlidir.

Betonarme avantajları dezavantajlarına göre daha fazla olması sebebi ile ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Betonarme hammaddelerinin kolay erişilebilir olması buradaki en büyük etken olarak karşımıza çıkıyor. Betonarmenin ülkemizde uzun yıllardır kullanılması sebebiyle kalifiye elemana ve kaliteli mühendislik mimarlık hizmetine erişme imkanı oldukça kolaylaşmıştır.

Betonarme Bina Ömrü Kaç Yıldır ve Neye Göre Değişiklik Gösterir?

Betonarme bina ömrü yapı kullanım amacına göre değişkenlik gösterebilir. Geçici olarak tasarlanan bir bina ile uzun yıllar kullanılması beklenen bina ömrü farklılık gösterir.

Konut, hastane, iş yeri vb. gibi tasarlanan binaların ömrü en az 50 yıl olarak düşünülebilir. Betonarme bina ömrü birçok faktöre göre değişkenlik gösterir. Başlıca etkenlere değinecek olursak;

• Yapıda kullanılan malzemelerin kalitesi
• Yapının mühendislik, mimarlık hizmeti alıp almaması
• Yapıyı oluşturan işçilerin nitelikli olup olmaması
• Yapının deprem, sel gibi çevresel faktörlere maruz kalması
• Yapının bakımlarının devamlı bir şekilde yapılıp yapılmaması.

Bu örneklere birçok şey eklenebilir bu sebeple herhangi bir yapıya ömür biçmek oldukça zordur. Bu yapıların kullanım ömrünün tamamlamasıyla oldukça tehlikeli olduğunu unutmamak gerekir. Betonarme binalar kullanım ömrünü tamamladı ise ya güçlendirerek ya da yıkıp yeniden yapılarak dayanıklı yapı stoğuna tekrar dahil edilebilir.

Betonarme Yapı Sistemlerinde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Temel, kolon, kiriş vb. gibi betonarme yapı elemanlarının birleşmesiyle oluşan betonarme yapı sistemlerinde dikkat edilmesi gereken başlıca unsurlara değinecek olursak;

• Yapıya yatay yönde etki eden kuvvetlerin (deprem vb.) kontrollü bir şekilde sönümlenmesini sağlayacak çerçeveli bir sistem oluşturulmalıdır.
• Yapıya düşey yönde etki eden kuvvetlerin (sabit veya hareketli yükler) kontrollü bir şekilde sönümlenmesini sağlayacak düzenli bir sistem oluşturulmalıdır. Düşey yöndeki tüm yapı elemanları en tepeden temele kadar kesintisiz bir şekilde ve aynı düzlemde devam etmelidir.
• Yapı ağırlık merkezi ve rijitlik merkezi olabildiğince birbirine yakın sistem oluşturulmalıdır.
• Deprem anında oluşan kuvvetlerden dolayı en çok hasar almaya müsait kolon-kiriş birleşim yerlerine gerekli önlemler alınmalı, etriye sıkılaştırılması yapılarak dayanıklı bir yapı sistemi oluşturulmalıdır.
• Betonarme yapı sistemi oluşturulması için dökülen betonların yeterli sünekliğe sahip olması gerekmektedir. Beton ve inşaat çeliği tüm standartları karşılayarak bir araya getirilmelidir.
• Betonarme yapının oluşturulacağı alanda zemin durumu ve çevresel diğer faktörler kesinlikle göz ardı edilmemelidir.
• Betonarme yapı sistemleri güvenli olduğu kadar doğru uygulamalar ve doğru malzemelerle yapılmadığı taktirde fazlaca risk oluşturabilir. Bu sebeple kaliteli mühendislik ve mimarlık hizmetiyle betonarme yapı sistemi oluşturulmalıdır.

Betonarme Yapılarda Gözlenen Genel Hasar Türleri ve Nedenleri Nelerdir?

Betonarme yapılarda özellikle deprem sonrası hasarlar görülür. Betonarme yapı imalatı sürecinde proje hataları, uygulama hataları, malzeme yetersizliği ağırlıklı olarak büyük hasarlara yol açmaktadır. Oluşacak hasarları minimum seviyede tutmak için her bir yapı deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılmalıdır ve yapı denetimi eksiksiz yapılmalıdır.

• Döşeme hasarları: Döşeme açıklığının fazla olduğu yapılarda sehim çatlakları oluşabilir. Beton dökümü sonrası iyi kürleme yapılmazsa, paspayı yetersiz olursa beton döşeme yüzeyinde çatlaklar oluşabilir.
• Kiriş hasarları: Betonarme kirişlerde donatı sayısı veya etriye sayısı az ise betonda çatlaklar oluşur. Düşey ve yatay yükleri karşılayacak kapasite yok ise eğilme çatlakları veya kayma çatlakları görülebilir.
• Kolon hasarları: Yeterli paspayı bırakılmadığı taktirde düşey yönde beton çatlakları oluşabilir. Kolon uç bölgelerinde etriye azlığı ve donatı bindirme boylarının kısa olması sebebiyle burkulma çatlakları oluşabilir. Öngörülmeyen kısa kolonlarda istenilen taşıma kapasitesi sağlanamadığı için kısa kolon hasarları oluşabilir.
• Kolon-kiriş birleşim yeri hasarı: kolon kiriş birleşim bölgelerinde etriye sıklaştırılması yapılmaması ve donatı bindirme boylarının yetersiz seviyede olmasından dolayı bu birleşim yerlerinde kesme ve burkulma çatlakları oluşabilir. Bu noktalar deprem anında en çok hasar olan noktalar olabilir. Deprem sırasında alınan bu hasarlar sonrası kolon-kiriş birleşim yerlerinde kopmalar meydana gelebilir ve kuvvet akışı sağlanmayabilir bu sebeple yapı yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
• Perde duvar hasarları: Perde duvarlarda yeterli donatı sayısı olmaması, çiroz eksikliği, donatı bindirme boyunun kısa olması nedeniyle X şeklinde kesme çatlakları oluşabilir.
• Temel hasarları: Deprem nedeniyle yumuşak zeminlerde sıvılaşma meydana gelebilir. Zemin sıvılaşması sonrası hafif yapılar yüzme eğilimine geçebilir, ağır yapılar ise batma eğilimi gösterebilir. Bu hareketler sonrası taşıma gücünü kaybeden yapıların temellerinde göçmeler ve çatlaklar oluşabilir.
• Bitişik nizam hasarları: Deprem anında yanal hareket eden yapılar arasında yeterli deprem derzi yok ise yapılar birbirlerine çekiçleme etkisi ile zarar verebilir. Döşeme hizaları farklı olan bitişik yapılarda döşemeler diğer yapıların kolonlarına çarparak kolonlarda kırılmalara neden olabilir.

Betonarme Yapı Sistemi Yapılırken İzlenen Yollar Nelerdir?

• Betonarme yapı alanının hazırlanması. Hafriyat alınması, dolgu ve sıkılaştırılma yapılması.
• Yeterli taşıma kapasitesi olmayan zeminlerde fore kazık vb. uygulamalarla güçlendirme yapılması.
• İnşaat donatısı temin edilmesi ve temel donatılarının bağlanması
• Temel kalıbı yapılması ve temel betonu dökülmesi
• Perde duvar, kolon, kiriş ve döşeme kalıbı yapılması
• Perde duvar, kolon, kiriş ve döşeme donatıların bağlanması
• Perde duvar, kolon, kiriş ve döşeme kalıbı tamamlanması ve beton dökümü yapılması
• Beton dökümü sonrası beton kürlemesi yapılması
• Kalıp sökümü ve temizlik
• Yapı kaç kat olacaksa aynı işlemler tekrarlanır ve betonarme yapı sistemi oluşturulur.

Tüm bu işlemler projesine uygun şekilde mühendis ve mimarlık hizmeti alınarak tamamlanmalıdır. Betonarme yapı sistemi imalatı süresince yapı yetkili kuruluşlar tarafından sürekli olarak denetlenmelidir.